2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Μικρασιατική Καταστροφή Ο επάρατος φθοροποιός διχασμός του ελληνικού λαού κατά τις κρίσιμες ιστορικές περιστάσεις  του 1922 και η εγκατάλειψη της Ελλάδας από τους συμμάχους της, οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο ελληνικός στρατός που είχε προχωρήσει πέρα από το Σαγγάριο ποταμό, δέχτηκε μεγάλη αντεπίθεση στις 13 Αυγούστου 1922 από τον τουρκικό, ο οποίος ενισχυόταν από τους συμμάχους της Ελλάδας και διαλύθηκε στα πρόθυρα της Άγκυρας. Οι στρατιώτες μας υποχωρούσαν άτακτα κια μαζί με αυτούς έφευγαν κατατρομαγμένοι και οι Έλληνες κάτοικοι του εσωτερικού, παίρνοντας το δρόμο του εκπατρισμού και της προσφυγιάς.

Ο ερχομός στην Ελλάδα Από τα 2.500.00 περίπου των Ελλήνων της Μ. Ασίας το 1.000.000 άφησαν εκεί τα άγια κόκκαλά τους. Οι διασωθέντες 1.500.000 εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, τα κτήματά τους, τους προγονικούς τάφους, τα πάντα  και προσέφυγαν σε μια εξαντλημένη από ένα δεκαετή πόλεμο, μητέρα-πατρίδα και ζητούσαν αδελφική στοργή και περίθαλψη.

Οι πρώτοι πρόσφυγες στην Καισαριανή Η μητέρα-πατρίδα με τα φτωχικά της μέσα  αγκάλιασε στοργικά  τους πρόσφυγες και τους περιέθαλψε όπως μπόρεσε. Στις αρχές τούς στέγασε πρόχειρα σε ξύλινες παράγκες, σε αποθήκες, όπου ήταν δυνατό… και αργότερα τους εγκατέστησε οριστικά σε διάφορα μέρη της χώρας δίνοντάς τους και τα πρώτα εφόδια για να μπορέσουν να ξεκινήσουν μια καινούρια ζωή. Οι πρώτοι πρόσφυγες ήρθαν στην Καισαριανή το Σεπτέμβριο του 1922 από την Ιωνία της Μ. Ασίας και κυρίως από: Σμύρνη, Βουτζά, Βουρλά, Αλάτσατα και Συβρισάρι. Τότε η Καισαριανή ήταν ακατοίκητη. Είχε 11 άτομα: 8 άνδρες και 3 γυναίκες που ασχολούνταν με την κτηνοτροφία (απογραφή 18-12-1920). Σταδιακά ήρθαν 15.000 περίπου πρόσφυγες. Έμειναν αρχικά σε σκηνές και μετά σε παράγκες. Από το 1926 άρχισαν να κτίζονται τα πλινθόκτιστα. Οι συνθήκες ζωής ήταν πολύ δύσκολες. Όμως οι άνθρωποι εκείνοι, οι ξεριζωμένοι από τις προαιώνιες εστίες τους, δεν άφησαν πίσω τους  ούτε το θάρρος της ζωής ούτε τη φιλεργία τους ούτε και τη δημιουργική τους φλόγα. Νιώθοντας επιτακτική την ανάγκη της επιβίωσης ρίχτηκαν στη δουλειά με όση δύναμη μπόρεσαν να αντλήσουν από τις ψυχικές και σωματικές δυνάμεις που τους απόμειναν και έγιναν στοιχεία γόνιμα για κάθε δημιουργική εξέλιξη. Όσο για την παιδεία; Αγαπούσαν τα γράμματα και αρκετοί προχωρούσαν μέχρι το πανεπιστήμιο. Ας σημειωθεί ότι το πρώτο δημοτικό σχολείο στα Αλάτσατα ιδρύθηκε το 1806. Τα Αλάτσατα – που είχαν 1.900 Έλληνες  το 1910 – απέκτησαν τον πρώτο τους γιατρό το έτος 1877. Μέχρι την Μικρασιατική τραγωδία είχαν σπουδάσει από τη συγκεκριμένη κωμόπολη, άλλοι 15 γιατροί. Όσο για τη Σμύρνη δε χρειάζεται να πούμε τίποτα, αφού με την Ευαγγελική Σχολή της ήταν ο πνευματικός φάρος της Ιωνίας. Έτσι οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους όλα τα αγαθά της πατρώας των  πνευματικής κληρονομιάς και τα αξιοποίησαν με το παραπάνω.

‘Ιδρυση σχολείων Οι πρόσφυγες δεν ξέχασαν ότι στην πατρίδα τους υπήρχαν σχολεία Αρρεναγωγεία και Παρθεναγωγεία.Έτσι λοιπόν, αμέσως μετά τον ερχομό τους και στις αρχές του 1923, όλα τα προσφυγόπουλα, αγόρια και κορίτσια, πήγαιναν μαζί στο ίδιο σχολείο που στεγάζονταν σε πλινθόκτιστο κτίριο στο τέρμα σχεδόν της οδού Μοσχονησίων, στο ρέμα του Ηριδανού ποταμού. Το 1924 ιδρύεται επίσημα μικτό 4/τάξιο Δημοτικό Σχολείο για τις ανάγκες των προσφυγοπαίδων (ΦΕΚ 147, τεύχος 1ο, 2-7-1924). Το σχολείο αυτό μετά από ένα δίμηνο διαιρείται σε  4/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων και 4/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων (ΦΕΚ 226, τεύχος 1ο, 15-9-1924). Και τα δύο σχολεία είχαν μαθητές παιδιά προσφύγων. Όπως φαίνεται από το αρχείο του Σχολείου μας το 65% περίπου ήταν ορφανά, τα περισσότερα από τη Σμύρνη, Βρύουλα (Βουρλά) και Συβρισάρι. Πολλοί από τους δασκάλους που δίδαξαν και στα δύο σχολεία ήταν Μικρασιάτες όπως οι: Πασχάλης Σουλιμιώτης, Ροδοκανάκη, Παπαδάτος, Παπαδόπουλος, Μπεμπή, Γεωργάκη κ.ά.

Β. ΤΟ 2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

Συνύπαρξη με το 1ο Το 2ο Δημοτικό Σχολείο Καισαριανής είναι το 4/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων που ιδρύθηκε με το ίδιο ΦΕΚ, συγχρόνως με το 1ο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων το 1924. Ο αλφαβητικός και αργότερα ο αριθμητικός χαρακτηρισμός των δύο Σχολείων δεν αποτελεί απόδειξη της σειράς ιδρύσεώς τους. Είναι δίδυμα αδέλφια  και έχουν διαγράψει παράλληλη ακριβώς ιστορία στην Καισαριανή. Είναι το ένα από τα δύο Σχολεία του Βενιζέλου επί της οδού Εθνικής Αντιστάσεως 113, που κτίστηκε με δωρεά  της Έλενας Ελευθερίου Βενιζέλου. Ήταν και είναι από τα ωραιότερα σχολικά κτίρια. Ξεκίνησε το 1926 και εγκαινιάστηκε από τον ίδιο τον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο στις 25-2-1929. Άρχισε και τούτο με Αρρεναγωγείο και Παρθεναγωγείο και από το 1929 και τα δύο σχολεία έγιναν μικτά, ανταλλάσσοντας μαθητές. Το πρώτο αγόρι που γράφτηκε στο έως τότε Παρθεναγωγείο (Α΄ Θηλέων) ήταν ο Σταύρος Πασαλάκης. Μέχρι και τα έτη 1935-36 το 2ο Δημοτικό, ήταν σε οργανικότητα μεγαλύτερο του 1ου και τα δύο Σχολεία λειτουργούσαν από κοινού σε πλήρη συνεργασία. Το μαθητικό δυναμικό του 2ου Δημ. Σχολείου πολλάκις είχε υπερβεί τον αριθμό 300.

Στο νέο διδακτήριο Από το έτος 1993 άρχισε να οικοδομείται νέο διδακτήριο στη θέση “Νταμαράκι” στην Πάνω Καισαριανή. Το έτος 1995 το κτίριο ήταν έτοιμο να στεγάσει ένα 12/θέσιο Δημοτικό Σχολείο ή τα δύο 6/θέσια, δηλ. το 5ο και το 7ο Δημοτικό Σχολείο, του συγκροτήματος “Βενιζέλου”. Οι γνώμες και οι προτάσεις για τη μεταστέγαση του ενός 12/θεσίου ή των δύο 6/θεσίων ήσαν διαφορετικές. Αρκετά συζητήθηκε να παραμείνουν τα δύο πρώτα Δημοτικά σχολεία, δηλ. το 1ο και το 2ο, που άρχισαν από κοινού και την ίδια στιγμή τον πνευματικό τους αγώνα  με το ίδιο έμψυχο υλικό, προσφυγόπουλα της Μικρασιατικής Τραγωδίας, τα περισσότερα ορφανά, στον ίδιο χώρο, από τις παράγκες και τα πλινθόκτιστα  μέχρι το νεοκλασικό κτίριο δωρεά της Έλενας Βενιζέλου. Τελικά όμως, η Δ.Ε.Π. (Δημοτική Επιτροπή Παιδείας) του Δήμου Καισαριανής ζήτησε ομόφωνα με την υπ’ αριθμ. 3457/11-6-1995 απόφασή της να μεταστεγαστεί το 2ο Δημοτικό Σχολείο Καισαριανής, απόφαση που εγκρίθηκε από το Νομάρχη Αττικής με το υπ’ αριθμ. Φ.3.2/733/5-6-1995 έγγραφό του. Έτσι το 2ο Δημοτικό  – για τρίτη φορά στην ιστορία του – μεταστεγάζεται στο νεόδμητο κτίριο στη θέση “Νταμαράκι”, οδός Ειρήνης 19 και Θερμοπυλών στην Πάνω Καισαριανή. Δε μεταστεγάζεται όμως μόνο το όνομα του 2ου Δημοτικού Σχολείου, αλλά και μαθητές των τεσσάρων Σχολείων του συγκροτήματος “Βενιζέλου” καλούνται να μεταγραφούν και να φοιτήσουν στο νέο διδακτήριο. Είναι όσοι κατοικούν στη χωροταξική περιοχή που περικλείεται από τις οδούς  Σεβαστοπούλου, Δερβενακίων, Θερμοπυλών, Άγγ. Σικελιανού, Εθν. Αντιστάσεως και τμήματος της Αν. Θράκης.

Το διδακτικό προσωπικό Το δύσκολο έργο της οργάνωσης του 2ου Δημοτικού Σχολείου Καισαριανής σε νέο διδακτήριο, με νέους μαθητές – από τέσσερα σχολεία άγνωστοι μεταξύ τους-, με ελάχιστο εξοπλισμό, χωρίς προσωπικό καθαριότητας και επιστάτη,  κλήθηκαν να επωμισθούν ο Δ/ντής του Σχολείου με το διδακτικό προσωπικό, το οποίο αποτελούνταν από τους εξής εκπαιδευτικούς:

•                      Φαρσαράκης Ιωάννης, Διευθυντής
•                      Παπαϊωάννου Αργυρώ, Υποδιευθύντρια
•                      Αδαμοπούλου Αικατερίνη
•                      Βελλίδου Χρυσούλα
•                      Δαμιανού Ευφροσύνη
•                      Ζδράβου Κλεοπάτρα
•                      Καψιαμπέτη  Αλεξάνδρα
•                      Μποϊκάς Χαράλαμπος, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
•                      Πάντος Γεώργιος
•                      Παπαδοπούλου Ειρήνη
•                      Παπατριανταφύλλου Ελένη
•                      Πέτρου Χρυσούλα
•                      Τζούρας Γεώργιος
•                      Τσίλικα Ιωάννα
•                      Τσιρογιάννη Δήμητρα
•                      Φωστιέρη Μαρία, Καθηγήτρια Αγγλικών

Οι μαθητές Στο Σχολείο εγγράφηκαν, σύμφωνα με τη νέα χωροταξική κατανομή, 266 μαθητές, από τους οποίους 148 αγόρια και 128 κορίτσια. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο τμήματα ανά τάξη (σύνολο 12 τμήματα) και το Σχολείο άρχισε να λειτουργεί ως 12/θέσιο, όπως λειτουργούσε όπως και όταν στεγαζόταν στο συγκρότημα “Βενιζέλου”, με αύξηση του αριθμού των παιδιών κατά 44 μαθητές.

Η πρώτη μέρα Με τις ευλογίες της Εκκλησίας άρχισε η νέα σχολική χρονιά 1995-96 στο νεόδμητο διδακτήριο. Η πρώτη μέρα γιορτάστηκε  με τον αιδεσιμότατο Ευθύμιο Στρατούλη, με τον Δήμαρχο της πόλης κ. Μπαρτζώκα, με τον Αντιδήμαρχο κ. Τζόκα, με τον Σχολικό Σύμβουλο κ. Κάππα, με τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών και ιδιαίτερα με τους ίδιους τους μαθητές που πανηγύριζαν και ζητωκραύγαζαν το ιστορικό γεγονός.

           Ήταν 11 Σεπτεμβρίου 1995         

Φαρσαράκης Ιωάννης          

Διευθυντής 2ου Δημοτικού 1995